Demielinizacja – co to jest i jak ją leczyć?

Trzymasz w dłoni wynik rezonansu magnetycznego (MRI), swojego lub bliskiej Ci osoby i czujesz się jak przy czytaniu encyklopedii medycznej. Nazewnictwo nie jest dla laika zbyt zrozumiałe, a im trudniej i bardziej obco brzmi opis, tym jest zwykle bardziej przerażający. Czytasz: obraz MR niespecyficzny, zmiany naczyniopochodne lub demielinizacyjne. Albo: strefy niespecyficznej demielinizacji naczyniopochodnej. Czym jest ta demielinizacja? I dlaczego „niespecyficzna”?

 

Czym jest demielinizacja?

Izolacja kabli elektrycznych, a więc ta „gumowa” osłonka otaczająca przewody, dba o właściwe działanie instalacji. Dzięki niej ładunek elektryczny nie ucieka poza przewód, płynie odpowiednim torem, a dotknięcie kabla przez człowieka nie grozi mu porażeniem. To informacje, które mogą być dla Ciebie dość oczywiste – i tu pojawia się pytanie: po co o tym piszę?

Ano dlatego, że wspomniane kable przypominają przekaz informacji w naszych mózgach. Neurony (komórki nerwowe) poprzez aksony przewodzą dane w ośrodkowym (OUN) lub obwodowym układzie nerwowym (PNS) w postaci sygnałów elektrycznych. Daruję sobie tutaj medyczną terminologię i skomplikowane opisy, w wielkim uproszczeniu: aksony są takimi kabelkami i mają własną izolację. Jest nią mielina, inaczej: osłonka mielinowa.

Podobnie jak izolacja przewodów elektrycznych, osłonka mielinowa również może ulec uszkodzeniu. Mówimy wówczas o demielinizacji. Gdy mielina (która składa się z lipidów oraz białek) jest niszczona, przepływ impulsów elektrycznych (nerwowych) między neuronami zostaje zaburzony. Wiązki włókien nerwowych znajdują się blisko siebie i gdy izolująca je osłonka mielinowa zostaje uszkodzona, to mogą wystąpić między nimi spięcia elektryczne. Co więcej, prowadzi to do spowolnienia tempa przepływu informacji w OUN/PNS – bo „uciekają” one przez nieszczelności w mielinie.

 

Objawy demielinizacji: do czego to prowadzi?

Uszkodzenie mieliny określa się w wynikach rezonansu magnetycznego jako zmiany demielinizacyjne. Są one niestety procesem poważnym w skutkach. Zaburzony przekaz impulsów nerwowych utrudnia lub uniemożliwia choremu organizmowi wykonanie „czynności” zakodowanej w danym impulsie. Może on odpowiadać za zapamiętywanie informacji, odczuwanie temperatury i bólu, ale też za poruszanie się czy mowę.

Dolegliwości zgłaszanych przez chorego, przez które lekarz będzie podejrzewać uszkodzenie osłonki mielinowej i zleci wykonanie rezonansu magnetycznego, może być znacznie więcej. Wiele zależy od tego, czym zajmują się uszkodzone komórki nerwowe. A ponieważ ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy odpowiadają za ogrom przeróżnych funkcji organizmu, to objawy demielinizacji są mocno zróżnicowane oraz niezupełnie charakterystyczne. Niespecyficzne. Wśród najczęstszych można wymienić:

• zaburzenia widzenia – w tym podwójne widzenie, zamazywanie się obrazu czy odczuwanie bólu podczas ruszania gałkami ocznymi, falowanie obrazu,

• mrowienie albo drętwienie kończyn – lub jedno i drugie,

• ogólne zmęczenie,

• osłabienie mięśni – poczucie utraty siły fizycznej, częste występowanie skurczy,

• zaburzenia równowagi,

• częste infekcje – nieraz trwające znacznie dłużej niż powinny

i wiele, wiele innych nieprawidłowości, które niestety nie wskazują jednoznacznie na konkretną chorobę. Więcej na ten temat piszę w artykule Stwardnienie rozsiane – prawidłowa diagnoza szansą na wyleczenie.

Pozostają jednak pytania odnośnie tego, co jest przyczyną demielinizacji w mózgu, w jaki sposób się ona rozwija oraz czy istnieje skuteczna metoda na jej zatrzymanie i odwrócenie spustoszenia, które spowodowała w układzie nerwowym?

 

Co powoduje demielinizację?

Pytanie, co prowadzi do demielinizacji, zadają sobie od lat nie tylko lekarze i naukowcy, ale także (czy raczej: przede wszystkim) chorzy. To oni odczuwają codzienny trud życia, borykając się ze skutkami tzw. chorób demielinizacyjnych, zadając sobie pytanie: co sprawia, że moje kabelki znowu mają zwarcie???

Kłopot w tym, że wciąż nie do końca wiadomo, a zakres obecnej wiedzy jest uzależniony od konkretnej choroby demielinizacyjnej. Jedne zostały poznane lepiej, inne w mniejszym stopniu – medycyna wciąż się rozwija. I z jednej strony my, jako chorzy, staramy się o tym pamiętać, a z drugiej: czujemy frustrację oraz spore obawy. No bo skoro proces demielinizacji nie jest jeszcze w pełni zrozumiany przez badaczy, to skąd mamy mieć pewność, że te już dość szeroko opisane zostały opisane prawidłowo i wyczerpująco?

 

Skąd się biorą najczęstsze choroby demielinizacyjne?

Neuroborelioza, borelioza, stwardnienie rozsiane to tylko niektóre z chorób, którym nieobce są uszkodzenia mieliny. W tym za najczęstszą chorobę demielinizacyjną uznawane jest SM, gdzie przyczyną ma być autoagresja: układ immunologiczny atakuje białka będące składnikiem mieliny, bo błędnie uznaje je za wrogów. Stwardnienie rozsiane należy zatem do chorób, w których organizm niszczy sam siebie.

Niestety nie we wszystkich chorobach przyczyny demielinizacji zostały wykryte. Jak wskazuje dr Aleksandra Rutkowska z Centrum Chorób Mózgu oraz Zakładu Anatomii i Neurobiologii GUMed (która bada mechanizmy uszkodzenia mieliny), w chorobach Alzheimera oraz Parkinsona wciąż nie do końca wiadomo, czy to dysfunkcja oligodendrocytów (komórek glejowych, które tworzą osłonki mielinowe wokół aksonów) powoduje rozwój choroby, czy to choroba prowadzi do ich dysfunkcji.

Mamy tu więc pytanie: co było pierwsze, jajko czy kura? A co więcej, mamy spory problem. Ponieważ stwardnienie rozsiane jest jedną z najlepiej poznanych (przynajmniej w teorii) chorób demielinizacyjnych, to istnieje spore ryzyko jego błędnego zdiagnozowania. Jest uszkodzenie mieliny? Jest. Uszkodzenie mieliny jest w SM? Jest. Mamy niski budżet na diagnostykę? Mamy. No to mamy diagnozę: stwardnienie rozsiane.

 

Czy leczenie demielinizacji jest możliwe?

Obecnie nie ma skutecznego leku, cudownej tabletki, która spowoduje, że to, co uszkadzało się lub było niszczone przez lata, cudownie zregeneruje się w ciągu kilku dni. Nasz organizm tak nie działa. Gdy uszkodzimy sobie skórę, także musi upłynąć czas, aby wróciła ona do pierwotnego wyglądu. Jedyne co możemy zrobić, to pomóc swojemu organizmowi w regeneracji komórek skóry.

Podobnie jest w przypadku demielinizacji. Wielu lekarzy twierdzi, że nie da się jej odbudować. Całe szczęście jest ich coraz mniej, a coraz więcej zaczyna przepisywać specyfiki wspomagające proces regeneracji mieliny.

 

Proces odbudowy mieliny można wspierać

Czy są jakiekolwiek badania, z których wynikałoby jednoznacznie, że mielina się nie regeneruje i nie możemy w żaden sposób zapobiegać dalszej demielinizacji naczyniowej? Otóż nie ma.

Na przestrzeni lat możemy zaobserwować jednak badania dotyczące tego, co należy zrobić, żeby wspomóc proces odbudowy mieliny.

PRZYKŁAD 1:

Jednym z lekarzy, którzy zastanawiali się nad przyczyną rozpadu mieliny, był dr Frederick Robert Klenner. Zauważył on podczas badań, że u zwierząt, którym podawano żywność pozbawioną witamin z grupy B, dochodziło do rozpadu osłonek mielinowych. Badania na ten temat zostały opublikowane w czasopiśmie medycznym „Archives of Pathology” już w 1932 roku.

PRZYKŁAD 2:

Kolejnym lekarzem, który pochylił się nad problemem demielinizacji, był dr H.T.R. Mount z Kanady, który przez prawie 30 lat obserwował pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Podawał im witaminy z grupy B, a także witaminy rozpuszczalne w tłuszczach A i D. Stan wszystkich pacjentów ulegał, poprawie włącznie z ustępowaniem symptomów. Jego wyniki i obserwacje można było przeczytać w czasopiśmie medycznym „Canadian Medical Association Journal” w 1973 r.

PRZYKŁAD 3:

Warto również wrócić do już cytowanej dr Aleksandry Rutkowskiej. Poszukuje ona obecnie terapii stymulujących odbudowę osłonek mielinowych. Zgodnie z wynikami jej badań (DOI: 10.1186/s12974-017-1025-0), aktywacja receptora EBI2 (białka występującego w limfocytach B i T) przyspiesza proces odbudowy mieliny.

Badania te potwierdzają, że proces demielinizacji wcale nie jest nieodwracalny i można skutecznie wspomóc odbudowę mieliny. Co więcej, 2 pierwsze potwierdzają, że odpowiednia suplementacja może poprawić stan zdrowia pacjenta z objawami demielinizacji.

 

Suplementy wspierające odbudowę osłonek mielinowych

Od 1973 r. do dzisiaj prowadzone są liczne badania i obserwacje, z których wynika, iż mielina może się odbudować. Jednym z ostatnich badań dotyczących leczenia stwardnienia rozsianego i odbudowy mieliny były badania kliniczne prowadzone pod kierownictwem dr. Tourbah, które opierało się na dużych dawkach biotyny.

U pacjentów, którym podawano odpowiednie dawki biotyny (300 mg) doszło do znacznej poprawy niepełnosprawności według skali EDSS mierzącej stopień niewydolności ruchowej. Jednym z polecanych suplementów diety wspomagających odbudowę mieliny oraz regenerację układu nerwowego jest suplement Revimyelin^®, który powstał na bazie moich doświadczeń oraz wiedzy – osoby, która sama przez lata zmagała się ze stwardnieniem rozsianym.

 

Autor: Andy, CEO Biomelius LTD, któremu postawiona została diagnoza SM w 2017 r.